Przyszłość czy teraźniejszość

Print Friendly, PDF & Email

 

Mając na celu promowanie efektywności energetycznej i wzmocnienie pozycji odbiorców końcowych, proces wymiany liczników tradycyjnych na liczniki inteligentne trwa w Europie od kilkunastu lat. W Polsce zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo Energetyczne z dnia 20 maja 2021 roku operator systemu dystrybucyjnego jest zobowiązany do dnia 31 grudnia 2028 roku zainstalować liczniki zdalnego odczytu skomunikowane z systemem zdalnego odczytu w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 80% łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorów końcowych. Odbiorcy końcowi nie ponoszą dodatkowych kosztów związanych z wymianą licznika tradycyjnego na licznik inteligentny.

Inteligentny licznik umożliwia odbiorcy otrzymywanie w czasie zbliżonym do rzeczywistego informacji o poborze energii elektrycznej lub jej wprowadzeniu do sieci, udział w programach zarządzania poborem energii, lepsze zarządzanie swoim zużyciem, większą świadomość konsumowania energii elektrycznej oraz w konsekwencji zmniejszenie rachunków za energię elektryczną.

Licznik inteligentny umożliwia również optymalizację procesu zmiany sprzedawcy przez odbiorcę. Najpóźniej do 2026 roku techniczny proces zmiany sprzedawcy energii elektrycznej nie może trwać dłużej niż 24 godziny, a jego przeprowadzenie musi być możliwe każdego dnia roboczego [1].

Wśród korzyści instalacji inteligentnego opomiarowania warto wskazać, iż optymalizacja procesu zarządzania siecią dystrybucyjną pozostaje kluczowym kierunkiem. Operatorzy uzyskują informację na temat pracy swoich sieci, a tym samym mogą zmniejszyć swoje koszty operacyjne i koszty utrzymania, jednocześnie zwiększając poziom inwestowania w modernizację majątku sieciowego. Podsumowanie głównych korzyści przedstawiono na poniższym rysunku 1.

Rysunek 1. Główne korzyści uzyskane po wdrożeniu systemu inteligentnego opomiarowania [2].

 

Operator systemu dystrybucyjnego przekazuje obiorcom końcowym odpowiednie porady i informacje przy instalacji inteligentnych liczników lub przed taką instalacją, w szczególności informacje dotyczące:

  • sposobu komunikacji licznika zdalnego odczytu z urządzeniami odbiorcy końcowego,
  • funkcji licznika zdalnego odczytu,
  • usług, z jakich można korzystać za pomocą licznika zdalnego odczytu,
  • korzyści, jakie można osiągnąć dzięki posiadaniu licznika zdalnego odczytu,
  • przetwarzania danych osobowych odbiorcy zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi o ochronie danych.

 

Odbiorcy końcowi mają możliwość pobierania swoich danych pomiarowych lub przekazywania ich innym uprawnionym podmiotom bez dodatkowych kosztów i zgodnie z przysługującym im prawem do przenoszenia danych.

[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE, 14.6.2019, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L 158/195
[2] European Commission: Benchmarking smart metering deployment in the EU-28 Final Report”, Tractebel Impact, December 2019)

20.03.2022
dr inż. Mariusz Jurczyk

 

Nowe możliwości dla odbiorcy energii elektrycznej

Print Friendly, PDF & Email

 

Inteligentny licznik energii elektrycznej lub licznik zdalnego odczytu jest urządzeniem pomiarowym zastępującym tradycyjny licznik energii elektrycznej. Jest on elementem systemu pomiarowego, który tworzą system zdalnego odczytu, liczniki zdalnego odczytu wraz z niezbędna infrastruktura techniczna, pozwalająca na skomunikowane licznika zdalnego odczytu z systemem zdalnego odczytu przy wykorzystaniu łączności elektronicznej.

Licznik mierzy ilość energii elektrycznej czynnej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej i pobranej z tej sieci, mierzy ilość energii biernej. Te funkcje licznika pozwalają na jego użycie również w punktach poboru energii odbiorców energii będących prosumentami.

Dodatkowo licznik energii elektrycznej rejestruje parametry związane z jakością energii elektrycznej (tzw. wskaźniki jakości energii elektrycznej) pozwalające ocenić, czy w miejscu zabudowy licznika zachowana jest odpowiednia jakość energii elektrycznej.

Licznik zdalnego odczytu umożliwia dwukierunkową komunikację z systemem zdalnego odczytu operatora systemu dystrybucyjnego, na potrzeby sterowania nim, zdalnego włączania i wyłączania zasilania, zdalnej zmiany taryfy na wniosek odbiorcy, wykonywania odczytów na potrzeby prowadzenia ruchu sieci dystrybucyjnej. Licznik zdalnego odczytu umożliwia operatorowi systemu dystrybucyjnego uzyskiwanie odczytów w sposób zdalny, bez konieczności wysyłania inkasenta do odbiorcy. Dodatkowo licznik umożliwia odbiorcy udział w dedykowanych programach dotyczących ograniczenia mocy pobieranej przez odbiorcę, tzw. programy DSR (ang. Demand Side Response) i DSM (ang. Demand Side Management), poprzez posiadanie funkcjonalności strażnika mocy i elementu wyłączającego zasilanie po przekroczeniu mocy dopuszczalnej przez odbiorcę.

Licznik zdalnego odczytu zapewnia klientowi i każdej osobie trzeciej wyznaczonej przez klienta dostęp do bezpośrednich odczytów licznika, w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Dostęp ten jest wykonany przez znormalizowany interfejs lub przez zdalny dostęp, w sposób łatwy i bezpieczny, przez zastosowanie algorytmów szyfrowanej komunikacji, bez dodatkowych kosztów. Umożliwia to klientowi skomunikowanie licznika zdalnego odczytu z urządzeniami odbiorcy w gospodarstwie domowym, monitorowanie zużycia energii i podejmowanie działań w kierunku osiągnięcia oszczędności energii w gospodarstwie domowym.

Zdalny odczyt to również możliwość oferowania klientowi przez sprzedawców energii umów z dynamicznymi cenami energii elektrycznej. Umowy te pozwalają klientowi dostosowywać swoje zużycie do sygnałów cenowych wysyłanych przez sprzedawcę, co umożliwi odbiorcy osiągnięcie wymiernych korzyści finansowych.

Licznik zdalnego odczytu zapewnia bezpieczne przesyłanie danych pomiarowych, wprowadzone rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa inteligentnych systemów opomiarowania i wymiany danych są zgodne ze stosownymi przepisami unijnymi dotyczącymi bezpieczeństwa.

W Polsce rozpoczyna się masowa instalacja liczników inteligentnych. Do 2028 roku, co najmniej 80% łącznej liczby punktów poboru energii powinno posiadać licznik inteligentny, a do 4 lipca 2031 roku – 100 % punktów poboru energii.

28.03.2022
dr inż. Mariusz Jurczyk

Liczniki zdalnego odczytu

Print Friendly, PDF & Email

 

Jakie możliwości otwierają przed użytkownikami liczniki zdalnego odczytu?

Inteligentny system opomiarowania pozwala na dokładny pomiar rzeczywistego zużycia energii elektrycznej. Dostarcza on odbiorcom informacji o rzeczywistym czasie zużycia. Zgodnie z regulacjami prawnymi* inteligentne liczniki umożliwiają łatwy i niezakłócony dostęp do bieżących informacji o faktycznym zużyciu przez gospodarstwo domowe. W przeciwieństwie do liczników konwencjonalnych, które nie mogą jednocześnie przesyłać i odbierać danych, inteligentne liczniki (nazywane również licznikami zdalnego odczytu, smart lub AMI z ang. Advanced Metering Infrastructure), pozwalają na uzyskanie i wykorzystanie większej ilości informacji.

Dotychczasowy sposób zbierania danych pomiarowo-rozliczeniowych wiązał się z cyklicznymi (np. co dwa miesiące lub częściej) wizytami pracowników operatorów systemów dystrybucyjnych i bezpośrednim odczytywaniem przez nich poszczególnych stanów liczników analogowych w budynkach mieszkalnych. Ten czasochłonny i kosztowny proces odchodzi w zapomnienie.

Co to oznacza dla konsumenta energii?

Odbiorca będzie mógł realnie i świadomie kontrolować swoje zachowania związane z pobieraniem energii elektrycznej. Będzie mógł nawet złożyć wniosek do dystrybutora, do którego sieci jest przyłączony, o skomunikowanie licznika z domowymi urządzeniami, tak aby zarządzać ich pracą i minimalizować koszty korzystania z energochłonnych sprzętów. Koncepcja smart home nabierze tym samym zupełnie nowego znaczenia.

Powszechne zastosowanie inteligentnych liczników wiąże się z nowymi standardami wymiany informacji pomiędzy klientami a sprzedawcami energii elektrycznej. Wprowadzona zostanie szybka i uproszczona procedura pozyskiwania danych do rozliczeń. Wszystkie informacje o rynku energii będą skupione w jednym miejscu – Centralnym Systemie Informacji Rynku Energii (w skrócie CSIRE).

Niewątpliwie wpłynie to na jakość i spójność danych, od tej pory centralnie gromadzonych i udostępnianych w jednakowy sposób. Wszelkie rozliczenia energii elektrycznej odbywać się będą wyłącznie na podstawie informacji zarejestrowanych w CSIRE. Tak rejestrowane dane przyspieszą wystawianie faktur i znacznie ograniczą korygowanie należności. Użytkownik będzie rozliczany przez swojego sprzedawcę wyłącznie na podstawie pobranej energii, dzięki czemu uniknie nieprzewidzianych wydatków.

Do tej pory zużycie było prognozowane – nadpłaty odliczano, a niedopłaty doliczano do kolejnego rachunku za energię. O ile nadpłata była milą niespodzianką, niedopłaty zawsze stanowiły nieprzyjemny wydatek.

Inteligentne liczniki to nie tylko monitoring zużycia, ale także monitoring przerw w dostarczaniu energii elektrycznej oraz jej jakości. Dzięki temu należne bonifikaty (szczegółowo określone w przepisach** ) będą naliczane automatycznie, bez konieczności podejmowania przez odbiorców jakichkolwiek czynności.

Jakie jeszcze nowe możliwości dają inteligentne liczniki?

Liczniki mogą być wykorzystywane do przedpłatowej formy rozliczeń. Odbiorcy będą mogli przejść na taką formę, nie ponosząc żadnych kosztów zmiany. W przypadku, gdy odbiorca ma własną stację ładowania samochodu elektrycznego, taki licznik umożliwi oddzielne rozliczanie za energię pobraną przez samochód.

Wdrożenie smart metering’u (inteligentnego pomiaru energii elektrycznej) otworzy możliwość stosowania dynamicznych cen energii elektrycznej, w zależności od zapotrzebowania konsumentów.

* * *

*Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE; Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne; Ustawa z dnia 15 kwietnia 2021 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

**Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną z dnia 6 marca 2019 roku; Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego z dnia 4 maja 2007 roku

adwokat Agnieszka Cwalina-Kowalewska
Zespół Prawników Energa Obrót SA