Oszczędzanie energii
Inteligentne liczniki, poprzez rozszerzenie ich funkcjonalności, w porównaniu do konwencjonalnych, dotychczas stosowanych urządzeń pomiarowych dają wiele możliwości, których głównym celem jest ograniczanie kosztów ponoszonych za zużywanie oraz dostarczanie energii elektrycznej. Takie możliwości są efektem zdalnego pozyskiwania danych rzeczywistych o ilości poboru czy ilości energii wytworzonej przesyłanej do sieci z ich częstotliwościami rejestrów raz na godzinę i zapisywania tych danych w systemach informatycznych od kilku do kilkunastu razy każdego dnia.
Dzięki aktualizowanej na bieżąco wiedzy co w danej chwili dzieje się na sieci, pozyskiwanej z danych przesyłanych do systemów informatycznych z liczników, otwierają się liczne możliwości efektywniejszego kształtowania rynku energii elektrycznej.
Za jakiś czas nastąpi standaryzacja dostępu klientów do bardziej szczegółowych rzeczywistych danych pomiarowych w krótkich cyklach czasowych. Stworzy to wiele możliwości do obserwowania na bieżąco swoich zachowań przez uczestników rynku energii elektrycznej i planowania ich zmiany w celu ograniczania kosztów korzystania z tego medium.
Pozyskiwanie tak istotnych danych poprzez instalowanie inteligentnych liczników umożliwia współpracę z zasobami energetycznymi i ma na celu aktywne pobudzanie świadomych zachowań na przykład u prosumentów, których celem powinno być jak największe wykorzystanie generowanej energii do autokonsumpcji. Poprzez wdrożenie inteligentnych narzędzi pomiarowych, od 1 kwietnia 2022 roku sprzedawcom energii elektrycznej będą udostępniane dane dobowo-godzinowe rejestrowane przez liczniki zainstalowane u prosumentów, co ma umożliwić dokonywanie odsprzedaży energii na zasadach popytowo-podażowych rynku, która nie jest konsumowana w instalacjach u klientów mających zainstalowane mikroźródła.
Skłanianie prosumentów do prowadzenia analiz, tak by w pierwszej kolejności swój potencjał wytwórczy wykorzystywali na własne potrzeby, ma na celu dążenie do oszczędności w zakresie nakładów finansowych przeznaczanych na utrzymywanie i rozwijanie sieci dystrybucyjnych, aby zapewnić optymalne techniczne przygotowanie do zagwarantowania właściwej dostawy dla wszystkich klientów przyłączonych do obwodu elektroenergetycznego.
Potencjał aktywnego korzystania z danych pomiarowych przez klientów wpłynie na optymalizację działania krajowego systemu elektroenergetycznego. Powszechny dostęp otwiera perspektywy na zmianę zachowań odbiorców w najdroższych godzinach, na które przypada szczyt zapotrzebowania, a podaż bywa bliska granicy możliwości lub w przyszłości nie będzie wystarczająca na jego zaspokojenie. Zamiast dokonywać zakupu energii w systemie po skrajnie wysokich cenach na rynkach hurtowych oszczędniejsze będzie na przykład zaplanowanie ładowania samochodu w innych godzinach, użytkowanie urządzeń typu pralka czy suszarka w innym czasie, albo zaprogramowanie pompy ciepła czy nagrzewania bufora w godzinach, gdy energia będzie najtańsza. Takie sytuacje mogą na pierwszy rzut oka wyglądać niewspółmiernie, jednak gdy uwzględni się fakt, że dotyczy to milionów gospodarstw domowych to staje się to znaczący udział w ogólnokrajowym systemie.
Dzięki wdrażaniu liczników z rejestrami godzinowymi, które są pozyskiwane masowo z milionów miejsc w sieci w czasie rzeczywistym, klienci za jakiś czas będą mogli korzystać z ofert jako uczestnicy rynku, tak zwanych taryf dynamicznych. Zastąpią one dotychczas znane oferowane strefy czasowe obejmujące jedną lub dwie strefy dzienne, a nowe taryfy będą podzielone na godziny w każdym dniu. Wszystko po to, żeby klienci, którzy wykorzystają możliwości wynikające z inteligentnych narzędzi, ograniczali swoje koszty przeznaczane na zakup energii elektrycznej. Oszczędności będzie można pozyskiwać efektywniej dzięki podejmowaniu decyzji o zmianie umowy i wybieraniu ofert, w których ceny będą przypisane do godzin, a dzięki temu poprzez zużywanie w najtańszych godzinach największej ilości energii.
Podobna sytuacja, dążenia do zwiększenia ofert na rynku energetycznym, będzie widziana przez klienta dzięki możliwości dokonania zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w ciągu 24 godzin. Dzisiejszy czas minimalny na przeprowadzenie zmiany sprzedawcy, a co za tym idzie zmiany umowy przez klienta, którego stroną staje się inny sprzedawca, to 21 dni. Dążenie do związania z ofertą sprzedawcy w ciągu 1 dnia ma na celu stworzenie rynku, gdzie oferty będą przynosiły znaczące korzyści klientowi, który przez swoją decyzję będzie mógł ograniczyć koszty korzystania z medium jakim jest energia elektryczna. Oszczędności będą generowane nie tylko przez stworzenie większej konkurencyjności i dynamiki ofertowania wśród sprzedawców energii elektrycznej. Będą one także wynikały z faktu, iż inteligentne liczniki tworzą możliwość trafniejszego prognozowania zapotrzebowania na energię elektryczną będącej przedmiotem rynku hurtowego, co przekłada się na wartość ofert wobec klientów indywidualnych przyłączonych do sieci elektroenergetycznych. Dzięki lepszym prognozom trafność zapotrzebowania będzie niwelowała dzisiejsze odchylenia, które są przedmiotem obrotu na rynku bilansującym energii elektrycznej. Obsługa odchyleń wynikających z funkcjonowania rynku hurtowego i rynku bilansującego generuje koszty operacyjne. Zmniejszanie odchyleń spowoduje zmniejszanie tych kosztów, które nie będą przekładane na wartość ofert sprzedażowych.
Wdrażanie inteligentnych liczników przyniesie także ograniczanie kosztów utrzymywania sieci. Można wymienić kilka elementów, które wprost przekładać się będą na ograniczanie kosztów operacyjnych przedsiębiorstw sieciowych, a tym samym nie będą przenoszone w stawkach taryfowych w opłatach za dystrybucję energii elektrycznej. Masowe wymiany liczników na liczniki zdalnego odczytu spowodują ograniczenie:
- kosztów ich odczytywania w terenie,
- kosztów dokonywania każdorazowo zmiany grupy taryfowej przez konieczność bezpośredniego dostępu do licznika,
- kosztów będących skutkiem nielegalnego poboru energii, bo jego wykrycie będzie możliwe niemalże natychmiast od momentu dopuszczenia się niedotrzymywania warunków umowy przez klienta,
- kosztów zakupu energii na potrzeby strat sieciowych i handlowych, bo inteligentne liczniki dokonują dokładniejszego pomiaru i, tak jak ma to miejsce u sprzedawców, zdefiniowanie dokładniejszego zapotrzebowania na energię na potrzeby sieciowe będzie ograniczało koszty.
Oszczędności z wykorzystywania możliwości inteligentnych liczników będą możliwe do uzyskania przez każdego uczestnika rynku energii, od klienta indywidualnego poprzez klienta przemysłowego, komercyjnego, prosumentów, wytwórców aż po przedsiębiorstwa energetyczne. Dlatego w Polsce tak ważne jest dążenie do realizacji planu ich instalacji u 100% klientów najpóźniej do roku 2031.
Ewa Sikora